ŁOMNICA - tatrzańska królowa

Góry - to góry najwspanialsze z dzieł stworzonych na ziemi. Zachwycają, pociągają, oczarowują, zniewalają, są jak balsam i jak śmierć.

Człowiek w łańcuchy gór spętany - mawiała Teresa Bromowiczowa.

Góry są tajemnicą. Stanowią wielkie misterium. Z jednej strony pasjonują i pociągają, z drugiej – wywołują lęk i budzą trwogę  - mawiał ks. Roman Twardowski

W naszej okolicy to Tatry są najwyższym pasmem górskim. Dla Polski i Słowacji jest to najwyższa część Karpat. Są to też najwyższe góry między Alpami a Kaukazem. Wśród najwyższych koron - jest pewna królowa, która przez krótki okres dzierżyła nawet prymat pierwszeństwa - Łomnica.

Łomnica jest wybitny szczytem w bocznej grani odchodzącej na południowy-wschód od Wyżniego Baraniego Zworinika. Znajduje się pomiędzy Durnym Szczytem i Kieżmarskim Szczytem. To drugi co do wysokości szczyt Tatr Wysokich. Nazywano ją królową Tatr i strażnicą ziemi słowiańskiej. Była  znakiem herbowym Berzeviczych z Wielkiej Łomnicy od XIII wieku.

• Wysokość: 2634 m n.p.m.
• Lokacja: Słowacja. Tatry Wysokie.
• Pierwsze znane wejście: 1793, 17 sierpnia, Zespół: Robert Townson z dwoma myśliwymi
• Pierwsze wejście polskie: 1804 (lub 1802), 21 sierpnia, Stanisław Staszic.
• Pierwsze wejście zimowe: 1891, 27 grudnia - Jakob Horvay i Theodor Wundt

Nazwa pochodzi od Łomnickiego Potoku, który przepływa dnem Doliny Łomnickiej. Natomiast samo słowo „łomy” oznaczało kamienne bloki zrzucane przez rwącą wodę.

Gerlach, Łomnica i Lodowy
Nad białe morza chmur
Podnoszą swoje dumne głowy, —
Króle tatrzańskich gór.
/Władysław Ludwik Anczyc/

Piękno szczytu spowodowało, że po epoce istnego szału w wytyczaniu tras wejścia: interesujące ściany to zachodnia (ok. 300-400 metrów), wschodnia (ok. 600 metrów) i północna (ok. 600 metrów) - nastał pomysł poprowadzenia kolejki na jej majestatyczny szczyt.

 
A dokładniej mówiąc zespołu kolejek.

Początkowe prace budowlane kolejki rozpoczęły się już w latach 20. XX w. z inicjatywy inżyniera Juraja Orszagha Z początku istniała jedynie kolejka wahadłowa- była obsługiwana przez dwa wagoniki zabierające po 31 osób.

Trasę podzielono wówczas na dwa fragmenty:

• 1. Od stacji Tatrzańska Łomnica (przy Grandhotelu „Praha”) przez pośredni Start aż nad Łomnicki Staw (oddany do użytku w 1937 r.). Trasę tę pokonywano z prędkością 6 m/s w czasie 18 minut;

• 2. Znad Łomnickiego Stawu na wierzchołek Łomnicy (od 1940 r.). Tu kolejka w ciągu 8,5 minuty z prędkością 5 m/s pokonywała 1870 metrów trasy oraz 856 metrów wzniesienia. Na wierzchołku zbudowano też wtedy obserwatorium meteorologiczne.

W latach 1968-73 dobudowano drugą kolejkę. Dolna stacja nowej została przeniesiona na południowy zachód, natomiast od Startu do Łomnickiego Stawu obie biegły równolegle. Nowe połączenie, obsługiwane przez gondole, zostało otwarte 27 sierpnia 1973 i było odpowiedzią na natężony ruch narciarski. W latach 80. i 90. przeprowadzono remont obu kolejek, zarówno starej kolejki „wiszącej”, jak i nowej kolejki gondolowej... W październiku 2013 zamknięto górny etap kolei gondolowej nad Łomnicki Staw, pozostał jedynie dolny- na Start. Od grudnia 2013 roku ze Startu nad Łomnicki Staw kursuje nowa kolejka gondolowa z 15-osobowymi kabinami. /za: http://www.portalgorski.pl/

Ów fascynujący "przelot" nad górami sam w sobie może dostarczyć widoków, a przesiadki na stacjach pośrednich pozwalają przyjrzeć się górą z różnych perspektyw.

Stacje początkowe i pośrednie to:
Tatrzańska Łomnica 898 m n.p.m.
Stacja pośrednia Start 1173 m n.p.m
Łomnicki Staw 1764 m n.p.m.

Na stacji nad Łomnickim Stawem kończy się pierwszy etap podróży.

 

Obok jeziora powstały stacje kolejki: górna z Tatrzańskiej Łomnicy, dolna na szczyt Łomnicy oraz wyciąg krzesełkowy na Przełęcz Łomnicką.

Łomnicki Staw [słow. Skalnaté pleso]  – jezioro polodowcowe w słowackich Tatrach Wysokich, położone w Dolinie Łomnickiej, pod południowymi stokami Łomnicy.

 płytki staw zamarzł

Położony jest na wysokości 1751 m n.p.m. Powyżej jeziora, na zboczu Huncowskiego Szczytu (1783 m), działa obserwatorium nad Łomnickim Stawem, założone w 1943 roku. 

W budynku jest też stacja hydrometeorologiczna. Obserwatorium można zwiedzać w czasie dni otwartych, a jest ich tylko kilka w roku. Filią tego obserwatorium jest stacja na szczycie Łomnicy zbudowana w latach 1956-62 (jest jednym z 3 na świecie prowadzących systematyczne badania korony słonecznej).

Widok z podejścia czerwonym szlakiem na sedlo pod Svišt’ovkou

W 1987 roku uruchomiono kolejną filię obserwatorium i ośrodek dla pracowników w Starej Leśnej.

Teren jest mocno przekształcony przez człowieka, Łomnicki Staw często wysycha, dla obsługi budynków wybudowano oczyszczalnie ścieków, świstaki i kozice opuściły te okolice.  Został plac zabaw dla dzieci noszący nazwę Kraina Świstaka. 

Ale wystarczy odejść kawałek dalej, aby przenieść się w bardziej tatrzański świat. Z tego miejsca odchodzi kilka ciekawych szlaków: choćby Magistrala Tatrzańska /szlak czerwony/.

 Widok z podejścia czerwonym szlakiem na sedlo pod Svišt’ovkou

Łomnica w woalu z chmur

Można też ruszyć niebieskim szlakiem - Łomnicką Pętlą

 - po zboczach Jaszczerzycy przez Niżnią Rakuską Przełęcz (Sedlo pod Malou Svišťovkou)

A gdy się człowiek obejrzy

Można też odwiedzić jednego z najsłynniejszych słowackich tragarzy - nosicza:  Laco Kulanga w Schronisku Skalna Chata 1751 m n.p.m.

Do niego należy niedościgniony rekord – wniósł  do Schroniska Zamkowskiego (Zamkovského Chata) ładunek o masie 207 kg, zaś w sumie, przez kilkanaście lat swojej kariery nosicza, wniósł do różnych schronisk ponad 1000 ton ładunków.

Historia schroniska sięga aż XIX wieku,  początkowo był to prościutki schron pod wystającą skałą. Skalnatá chata jest czynna przez cały rok, dysponuje jednak zaledwie 8 miejscami noclegowymi (dwa pokoje). Cena za nocleg wynosi ok.15 €.

Tak na marginesie trzeba wiedzieć jak wygląda praca nosicza, który na własnych plecach wnosi całe schroniskowe zaopatrzenie.

młody nosicz - tylko takie zdjęcie posiadam

Warto pamiętać jak im trudno utrzymać równowagę i przestrzegać zakazów np. zjazdu na nartach pod schronisko.

czerwony wagonik - wjazd na sam szczyt.

Z Łomnickiego Stawu zaczyna się drugi etap wjazd kolejką linową /Lanovka na Lomnický štít/ - wjazd na sam szczyt. Podróż zabezpieczono jedyną podporą znajdującą się kilkadziesiąt metrów poniżej szczytu Łomnicy. Wrażenie, że wagonik wisi - jest jak na miejscu.

• prędkość: 4,1 m/s,
• przepustowość: 42 os./h,
• długość: 1867 m,
• przewyższenie: 855 m,
• czas jazdy: 8,8 min

Ze względu na niedostępność szczytu Łomnicy drogami pieszymi nie jest możliwe jedynie wjechanie na górę bądź też jedynie zjazd ze szczytu. To góra dla taterników. Wspiąć się na szczyt można jedynie z przewodnikiem wysokogórskim lub samemu trzeba posiadać odpowiednie uprawnienia.

Łomnickie Sedlo 2190 m npm. i muldy free zone. Po prawej widoczna Dolina Małej Zimnej Wody.

Za pierwszym razem widoczność była cudowna, ostra jak brzytwa. Ale Królowa nie udzielała audiencji. Odkryliśmy to dopiero na Łomnickim Stawie. Powód - na samej górze było -25 stopni C. Zaś napięcie na linach i inne uroki mrozu spowodowały zamknięcie kolejki. Szczęściarze, którzy wjechali na górę i nie mogli zjechać - mieli zdecydowanie więcej niż limitowane 50 minut na podziwianie widoków. 

Hawrań w środku - 2152 m n.p.m. najwyższy szczyt Tatr Bielskich

Kolejnym razem audiencja była, ale widoczność gorsza.

w stronę Gerlacha, po lewej nisko Żółta Ściana i Żółty Szczyt, Pośrednia Grań

płaskie Jatki - grupa turni w grzbiecie Łysanek

Gdy szczęście nam dopisze widzimy stąd ponad dwieście szczytów. Z jednej strony pasmo Tatr Bielskich, bliżej nas Kieżmarski, Jagnięcy, Kołowy. Z drugiej strony pięknie prezentuje się masyw Gerlacha. W dole możemy wypatrzyć Dolinę Pięciu Stawów Spiskich i schronisko Tery’ego. 

Spojrzeć w dół...

 Szczególnym powodzeniem cieszy się kładka zawieszona nad kilkusetmetrową przepaścią. Pominę zdjęcia unoszącej się w powietrzu kładki ...

Turystyczne konstrukcje, ale gdy z nich się patrzy - to rozpościera się majestat gór.

Dumny i pyszny szczyt:

Durny

 Jeden z najwspanialszych i najwyższych (czwarty pod tym względem) szczytów Tatr Wysokich – (Słowacja). Leży w bocznej grani, odchodzącej od Wyżniego Baraniego Zwornika ku pd.-wsch. w kierunku Łomnicy. /www.goryonline.com/

Ciekawostki: współczesny lodowiec

• W głębokiej i zacienionej Miedzianej Kotlinie, u stóp Łomnicy i Durnego Szczytu znajduje się duże pole firnowe rozciągające na wysokościach 1850 – 2200 m. Jest to największy obszar firnowo-lodowy w całych Tatrach. Jego długość wynosi ok. 600 m, szerokość 30 – 150 m. W swoim minimum rocznym, czyli pod koniec okresu ablacyjnego (topnienia) jego powierzchnia waha się od 2 do 3 ha, a objętość jest szacowana na 150 000 m3. Obszar ten leżący poniżej granicy wiecznego śniegu (w Tatrach wynosi ona 2200 m n.p.m.) zwany jest przez niektórych badaczy lodowczykiem, a przez innych śnieżnikiem, ze względu na to, że jest zasilany nie z opadów atmosferycznych lecz głównie z lawin spadających z okolicznych szczytów. W historii po raz pierwszy wspomniano o nim w XVIII w., jednak dopiero w roku 1839 badania Ludwika Zejsznera wskazały na jego lodowcowy charakter. 

• Od 1992 r. lodowczyk jest objęty monitoringiem terrofotogrametrycznym (czyli metodą badawczą polegającą na odtwarzaniu kształtów obiektów, ich wzajemnego położenia na podstawie zdjęć naziemnych). Badaniem tego obszaru zajęli się między innymi dwaj polscy glacjolodzy: Bogdan Gądek i Andrzej Kotyrba. Okazuje się, że wytworzył on dwie moreny przednio-boczne, przy czym jedna z nich powstała w Małej Epoce Lodowej (lata 1300 – 1850). Pomiary lodowczyka w październiku 2002 r. wykazały jego grubość od ok. 8 m w okolicach szczeliny brzegowej, 18 m w części centralnej i ok. 20 m w okolicach jego czoła. (źródło: Bogdan Gądek, Andrzej Kotyrba, 2007)

• Najwyżej położony ogród botaniczny na Słowacji leży na Łomnicy, na wysokości 2634 m.n.m.Ogród botaniczny tworzą 22 roślinki, które możecie obserwować w ich naturalnym środowisku.

• W XVIII wieku jej północne zbocza eksploatowali poszukiwacze srebra i złota, z rodziną Fabrych z Kieżmarku na czele. /za:http://i-tatry.pl/ 

• Na szczycie Łomnicy można wynająć apartament za dość zawrotną cenę gdzieś od ok. 550 euro za standard i o 100 euro więcej za komfort. Zapisy na kilka miesięcy naprzód. 

 I czas się żegnać z pięknymi widokami:

chmury i zmierzch

Łomnica  jest  także "Królewska" dla miłośników białego szaleństwa - ponieważ ma najwyżej położoną i najbardziej stromą trasę zjazdową.

"Królewska" - ponieważ górny odcinek zjazdu zaczyna się z Łomnickiej Przełęczy 2 190 m n.p.m

"Królewska" - ponieważ ma 1 300-metrowe przewyższenie, ma gwarancję śniegu przez 5 miesięcy, najnowocześniejsze kolejki krzesełkowe i kabinowe oraz poszerzone trasy zjazdowe itd
 

powrót

 Tatry zanoszą się śniegiem
jak młoda dziewczyna łkaniem.

Czemu wy zanosicie się śniegiem,
góry umiłowane?

W śniegu jesteśmy ładniejsze.
Śnieg spada na nas niespodziewanie,
nagle - jak wiatr na drzewa,
albo na ludzi - kochanie.

/Jalu Kurek/

 a może lepiej:

Nie zachwycać się mdło, 
po babsku, ...

                  /Teresa Harsdorf - Bromowiczowa/

czyli jak?