Dawka mistrzowskiej pasteli.

- listopada 10, 2015

Zaczęła się jesień nie tylko złota, ale i pastelowa: z mgłami przez które przebija promień słońca, z porannym przymrozkiem, który rozmywa, wybiela świat. Z mgłami nocnymi, które w świetle latarni prowadzą w nieznane. Świat pasteli nie tylko tych cukierkowych. W ostatnią niedziele, po sobotnich mgłach przyszły wichury, rozgoniły chmury, ale podniosły z ziemi tysiące kolorowych liści. Szalone kołowrotki wirujących liści znów zaczarowały jesienny świat. Nawet pies na spacerze nie mógł wyjść z zadziwienia, gdy wszedł w sam środek zwariowanego tańca, a liście atakowały go z każdej strony. Ale nie tylko pogoda postawiła na pastel. W Muzeum Narodowym zawitali Mistrzowie Pastelu, a ponieważ ich wizyty nie są częste i raczej krótkie, to niezwłocznie wybrałam się na wystawę.

W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajdują się reprezentatywne zespoły pasteli, począwszy od przykładów z pierwszego „złotego wieku” tej techniki, przypadającego na czasy stanisławowskie (m.in. prace Louisa François Marteau i Anny Rajeckiej), aż po dzieła polskich mistrzów tej techniki (Aleksander Orłowski, Władysław Ślewiński, Teodor Axentowicz, Leon Wyczółkowski, Stanisław Wyspiański, Kazimierz Mordasewicz, Olga Boznańska, Kazimierz Stabrowski, Jan Rembowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wacław Borowski).

Dlaczego to wyjątkowa wystawa? Odpowiedź jest prosta, ponieważ pastele ustawione w pionie, rozsypują się. Nikt odpowiedzialny nie powiesi dzieła pastelowego na dłużej niż kilka miesięcy, ponieważ może je utracić. Dla mnie odkryciem było, że znane mi obrazy Stanisława Wyspiańskiego są takimi nie wystawianymi pastelami.

Zaczęło się gdzieś około XVII wieku od portretów.

W połowie XIX w. pojawia się m.in. malowany pastelami pejzaż. Na wystawie oglądamy m.in. obraz Kazimierza Stabrowskiego (1869-1929) ukazujący włoski pejzaż z wulkanem w tle.
Widok Taorminy, ok. 1924, pastel.

Leon Wyczółkowski (1852-1936), Różowe azalie, 1903 pastel

Leon Wyczółkowski (1852-1936), Autoportret w chińskim kaftanie, 1911, pastel

Leon Wyczółkowski, "Białe storczyki i begonia", 1910, pastel

Jedną z największych atrakcji jest pokazywany po raz pierwszy od dwudziestolecia międzywojennego, powstały w 1907 r., cykl obrazów "Skarbiec wawelski" Leona Wyczółkowskiego.

To jedyny w swoim rodzaju – nie tylko w skali sztuki polskiej, ale i europejskiej – cykl będący pastelową "inwentaryzacją" skarbów krakowskiej katedry.

"Oto tu wszystko jest Polską, kamień każdy i okruch każdy, a człowiek, który tu wstąpi, staje się Polski częścią, budowy tej częścią. " /S. Wyspiański/