Uroki Bieszczadu - Gniazdo Tarnicy i Halicza z przyległościami

Masyw Tarnicy jest najwyższym pasmem Bieszczadów i województwa podkarpackiego, znajduje się na końcu pasma połonin, w grupie znanej jako gniazdo Tarnicy i Halicza. Wyróżnia się charakterystyczną sylwetką i góruje z jednej strony nad doliną Wołosatki, z drugiej nad doliną Sanu.

 

To właśnie są
To właśnie moje Bieszczady

Zarośnięte olchą pola dawnej wsi
Kto je orał kto je zasiał
Nie pamięta nikt
Skrzypią martwe świerki
To drewniany płacz
Świat się kończy w Sokolikach

Tyle wspaniałych miejsc. Najwyższy szczyt, najdalej wysunięty na południe kraniec Polski, źródła Sanu ... 

Wołosate jest najdalej wysuniętą na południe zamieszkaną miejscowością Polski, położona u podnóży Szerokiego Wierchu i Tarnicy i odgrodzona przełęczą Beskid od terytorium Ukrainy.

Wołosate: żuraw obok cmentarza i siodło pod Tarnicą 

 

ruszamy z Wołosatego

jesienny szlak

 

Grupa Tarnicy i Halicza to gniazdo najwyższych szczytów na terenie Bieszczadów Zachodnich. Należą do niej: Tarnica, Szeroki Wierch, Krzemień, Bukowe Berdo, Halicz, Kopa Bukowska,  Rozsypaniec, Połonina Bukowska.

na skraju pasa połonin

na skraju pasa połonin wersja ze śniegiem

nowe schody

Przełęcz Goprowska 1160 m. np.m.

 I jej charakterystyczne polany i drzewa.

Z Siodła należy się jeszcze wdrapać na szczyt, aby w pełni spojrzeć na Wschodnie Bieszczady.

Dla niektórych będzie to szczyt do Korony Polskich Szczytów ;)

Szczyt Tarnicy - jest najwyższym w polskich Bieszczadach jego wysokość wynosi 1346m n.p.m.

krzyż papieski na Tarnicy, 1346 m. n.p.m.

 

Tarnica i jej widoki...

Szeroki Wierch

Szeroki Wierch to dość długi grzbiet, leżący pomiędzy Połoniną Caryńską a Tarnicą, składa się z czterech wierzchołków, kolejno: 1240, 1268, 1293 i 1315 m n.p.m. Pasmo to biegnie równolegle do Bukowego Berda, od którego oddzielone jest doliną Terebowca.

z Halicza

Halicz (1333m n.p.m.) jest trzecim co do wielkości szczytem w polskiej części Bieszczadów. Wierzchołek Halicza to (przy sprzyjających warunkach) wspaniały punkt widokowy z panoramą 360 stopni.

Doskonale widoczne są stąd m.in. Kopa Bukowska (1320), Krzemień (1335), Bukowe Berdo (1313),
 

Gniazdo Tarnicy

 

Szeroki Wierch (1315), Tarnica (1346), Wielka Rawka (1307), Kińczyk Bukowski (1251), Pikuj (1405), Stińska (1212). Widoczna jest również Ostra Hora (1408), Połonina Równa (1482), Holica (1376), Jawornik (1021), Czeremcha (1133), Beskid Wołosacki (1104) i wiele innych. Przy inwersji powietrza widoczne są również Gorgany.

Przełęcz Bukowska  i widok ku efektownej szpicy Kińczyka Bukowskiego 1251 m n.p.m.

 z Rozsypańca (1280m n.p.m)

fot. M.

"nieostra" salamandra plamista na drodze do Wołosatego

Droga Wołosate - Przełęcz Bukowska

Po drugiej stronie pasma, ukryte są wspaniałe doliny pełne wspomnień po wysiedlonych wioskach i dawnych mieszkańcach. Tam też w Stuposianach bywają solidne mrozy, taki bieszczadzki "biegun" zimna. Dolina schodzi się ku najdalej wysuniętemu na południe krańcowi kraju. Otoczona granicą i pasmami gór stanowi swoisty worek. Gdzieś tam ma swe źródła San.

ulewa w Mucznym

Pokazowa zagroda żubrów w Mucznym

Beniowa - dawna wieś lokowana na prawie wołoskim, po której u nas pozostały tylko nieliczne ślady. W roku 1921 osada liczyła 582 mieszkańców, głównie greckokatolickich Rusinów należących do dekanatu turczańskiego. Po II wojnie światowej Beniowa została podzielona granicą państwową. Obecnie po stronie ukraińskiej znajduje się kilkanaście domów, w których mieszka ok. 60 osób.

stare cerkwisko w Beniowej

  Nagrobek z symbolem dzbana, niegdyś posiadał żeliwne zwieńczenie, które zostało skradzione w roku 1989.

pozostałości cerkwi św. Michała Archanioła

Tymi terenami prowadzi ścieżka do źródeł Sanu.

Worek Bieszczadzki zimą

opuszczony krzyż w okolicy Bukowca

 

 

 

San jest taki płytki
Gdzie Beniowej brzeg

Świat się kończy w Sokolikach

Sokoliki (Sokoliki Górskie) to nieistniejąca obecnie wieś nad Górnym Sanem.

Po ukraińskiej stronie Sokolik została zapomniana i opuszczona przez lata cerkiew p.w św. Wielkiego Męczennika Dymitra.

Sianki, dawny kurort narciarski, były punktem wypadowym dla grup Halicza i Pikuja, powstała tu także stacja sportów zimowych. Właścicielami Sianek byli Stroińscy. Niestety II wojna światowa i powojenne działania sprawiły, że Sianki zostały podzielone między Polskę, a radziecką Ukrainę. Mieszkańców polskiej strony wysiedlono, a zabudowania spalono.

 

 

 Obecnie po naszej stronie pustkowie oddzielone granicą. Pozostał grób Stroińskich i ścieżka do źródeł Sanu.

Z Worka Bieszczadzkiego przez Bukowe Berdo można wrócić przez Tarnicę  do Wołosatego lub Ustrzyk Górnych. 

 

 

Połonina Dźwiniacka - Bukowe Berdo. Charakteryzuje się występowaniem na przestrzeni około 2 km ciągnącymi się ostańcami skalnymi. Są one ustawione pod kątem 30-40 stopni do powierzchni i nachylone w kierunku południowo-zachodnim. Dla mnie najmniej schodzony szlak z powodu dziwnej przypadłości - zawsze jak się tam wybieram, to pada deszcz i jest mgła. Działo się tak przez wiele lat. 

 Tylko raz udało mi się wejść przy lekko zamglonej widoczności. Ale wreszcie coś było widać.

 Kolejna próba - widoczność jest, ale wiatr 100 km/h nie pozwala rozglądać się za dużo.

Bukowe Berdo łącznik szlaków

nawet widać Połoninę Caryńską

Sytuacja uległa zmianie w 2020 roku - wreszcie przeszłam szlak i go widziałam w całym pięknie.

 

 Zaszumiały Cię powietrza i odszedłeś sam na szlak.

Z najwyższego punktu pasma Bukowego Berda (1313 m) rozciąga się piękna panorama: po prawej widać postrzępioną grań Krzemienia, na wprost Kopę Bukowską, Halicz oraz małe, rozsypane szczyty Rozsypańca. 

Z Bukowego Berda przechodzimy przez przełęcz na Krzemień (1335 m), skąd czeka nas maraton po kilkuset drewnianych schodkach prowadzających nas na Przełęcz Goprowską.

Trudno jest stamtąd zejść. Schody dają w kość. Bez odpowiedzi zostaje pytanie: czy lepiej nimi podchodzić czy schodzić.

Bukowe Berdo widoczne z Szerokiego Wierchu

Wracamy znów do Wołosatego:

A na koniec ostrzeżenie:

ach te hucuły ...